«Έγινε στο πι και φι»

Τα σχολεία του Μεσαίωνα ήταν αληθινά καταναγκαστικά έργα. Οι δάσκαλοι ήταν αυστηροί σε αφάνταστο βαθμό. Πολλά παιδιά, μάλιστα, τρελαίνονταν από τα χτυπήματα, όπως ο γιος του Βυζαντινού χιλίαρχου Φριλάκη. Τέτοια όμως, ήταν η αγανάκτηση του πατέρα του, που μπήκε μια μέρα μέσα στο σχολείο και τρύπησε το δάσκαλο με το σπαθί του. Για την πράξη του αυτή ο χιλίαρχος, παρόλο που ήταν αγαπητός φίλος του αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού, καταδικάστηκε στην τιμωρία της τύφλωσης. Οι δάσκαλοι της εποχής εκείνης ήταν παντοδύναμοι και κανείς δεν μπορούσε να τους πειράξει. Όταν μάθαιναν στα παιδιά τα χειλόφωνα σύμφωνα – δηλαδή το πι, το βήτα και το φι – τους έλεγαν ότι έπρεπε να τ’ απαγγείλουν γρήγορα και με καθαρή άρθρωση. Οι μαθητές όμως, από τον τρόμο τους σάστιζαν και δεν μπορούσαν να τα προφέρουν, όπως έπρεπε. Φυσικά, το αποτέλεσμα ήταν να τρώνε ξύλο της χρονιάς τους.

* * *

«Είσαι ζαβολιάρης»

Η φράση «είσαι ζαβολιάρης» ακούγεται πολύ από τα παιδιά, όταν παίζουν και κάνουν ζαβολιές, γιατί στα παιχνίδια γίνονται πολλές ζαβολιές, δηλαδή ζ α β έ ς ο λ ι έ ς. Στην κρητική διάλεκτο ολιά = βήμα, στραβοπάτημα, παρεκτροπές, παραβάσεις από δόλο.